روانشناسی امروز

اضطراب یا تشویش عبارت است از یک احساس ناخوشایند و مبهم از هراس و نگرانی با منشأ ناشناخته، که به فرد دست می‌دهد و شامل عدم اطمینان، درماندگی و برانگیختگی فیزیولوژیکی است. اختلالات اضطرابی می تواند بر توانایی فرد برای کار، مطالعه و شرکت در فعالیت های دیگر تأثیر بگذارد.

 تست اضطراب آنلاین

انواع اختلالات اضطرابی
1. اختلال اضطراب فراگیر
این حالت در افرادی دیده می‌شود که به‌طور مداوم نگران وقوع اتفاقی هستند. موضوع این نگرانی‌ها می‌تواند بسیار متنوع باشد: نگرانی از بیمار شدن فرزندان، نگرانی از مرگ یکی از آشنایان، نگرانی از ته‌گرفتن غذا و… این حالت به مرحلهٔ مقاومت استرس شباهت دارد و خطر چندانی ندارد.از علایم آن می‌توان تپش قلب، بی‌قراری، خستگی، بی‌خوابی، تنگی نفس، اختلال در تمرکز و حافظه را نام برد.

2. اختلال هراس
این افراد دچار حملات پانیک ناگهانی می‌شوند که معمولاً چند دقیقه یا گاهی بیشتر به طول می‌ انجامد. این حملات بسیار اتفاقی، و طوری رخ می‌دهند که عامل تحریک‌کنندهٔ اصلی مشخص نیست. افراد مبتلا به این نوع اضطراب اغلب جوان هستند.احساس تنگی و فشردگی در قفسهٔ سینه، تپش شدید قلب، عرق کردن، لرزش، گیجی، احساس از دست‌دادن تعادل،… از علایم آن هستند؛ ولی این علایم آنقدر گسترده هستند که افراد فکر می‌کنند دچار سکته قلبی شده‌اند و می‌ترسند که بمیرند.

3. اختلال اضطراب اجتماعی
این نوع ترس در اواخر دوران کودکی یا اوایل نوجوانی شروع می‌شود و ترس و شرمساری از اشتباه کردن، صحبت کردن در جمع، غذا خوردن، سرخ شدن یا لرزش صدا و… در برابر جمع است و با خجالت ساده تفاوت دارد. این حالت اضطراب مانع شناخت افراد جدید می‌شود و فرد را به انزوا و گوشه‌گیری می‌کشاند.

4. اختلال تنش‌زای پس از رویداد
این اختلال را به نام سندرم موج انفجار نیز می‌شناسند. این حالت مربوط می‌شود به حادثه‌ای (از قبیل جنگ، تصادفات شدید، سوانح طبیعی،…) که با استرس شدید هیجانی همراه است و شدت آن می‌تواند به هر کسی آسیب برساند. یک‌دوم افرادی که دچار چنین استرس شدیدی می‌شوند علایم مربوط به آن را (مانند خواب های تکراری، خاطراتی مبهم ولی فراگیرنده، از دست رفتن تعادل و پرخاشگری شدید،…) پس از گذشت حدود سه ماه از دست می‌دهند. هرچه اقدام‌های لازم برای درمان زودتر انجام گیرد، احتمال ابتلا به اختلال استرس پس از سانحه کمتر می‌شود. در صورتی که این حالت بیش از چند ماه طول بکشد، احتمال این که تا آخر عمر با فرد باقی بماند بسیار زیاد می‌شود.
 
برخی از راه‌های مدیریت اختلالات اضطرابی
1. یادگیری در مورد اضطراب
یادگیری همه چیز در مورد اضطراب برای بهبودی بسیار مهم است. به عنوان مثال، آموزش شامل بررسی فیزیولوژی فرد است، که راه مقابله را به او نشان خواهد داد. برای افراد مبتلا به اختلالات اضطرابی، این روش توسط موقعیت هایی ایجاد می شود که عموماً بی ضرر هستند. آموزش راه مهمی برای ارتقای کنترل علائم است.

2. کنترل تمرکز حواس
تمرکز انرژی فکری و روانی زیادی را صرف می‌کند. زمانی که اضطراب دارید انرژی فکری کافی ندارید و به همین دلیل است که در تمرکز و توجه دچار مشکل می‌شوید.برای شکل دادن به تمرکز سعی کنید کارهایتان را دسته بندی کنید و مطابق با اولویت‌ها پیش بروید.

3.تکنیک های آرام سازی
فردی که بیشتر اوقات مضطرب است در آرامش بخشیدن به خود مشکل دارد، اما دانستن اینکه چگونه تنش عضلانی را رها کنید می تواند یک استراتژی در این مورد می توانید از تنفس شکمی کمک بگیرید.

4. تنظیم رژیم غذایی
منیزیم معدنی به بافت عضلانی کمک می کند تا آرام شود و کمبود منیزیم می تواند به اضطراب، افسردگی و بی خوابی کمک کند. مصرف ناکافی ویتامین B و کلسیم نیز می تواند علائم اضطراب را تشدید کند. اطمینان حاصل کنید که رژیم روزانه شما شامل غذاهایی مانند غلات سبوس دار، سبزیجات سبز برگ و محصولات لبنی کم چرب است.

5. ورزش
ورزش مواد شیمیایی استرس را می سوزاند و باعث آرامش می شود. فعالیت بدنی یکی دیگر از راه های مفید برای مدیریت اضطراب است. سعی کنید حداقل سه تا چهار بار در هفته فعالیت بدنی انجام دهید و برای جلوگیری از کسالت، فعالیت های خود را تغییر دهید.

6. شناخت درمانی
درمان شناختی بر تغییر الگوهای تفکر و باورهایی که با اضطراب مرتبط و محرک هستند، تمرکز دارد. به عنوان مثال، یک فرد مبتلا به فوبیای اجتماعی ممکن است با افکار منفی مانند “همه فکر می کنند من خسته کننده هستم” اضطراب خود را بدتر کند.اساس شناخت درمانی این است که باورها افکار را تحریک می کنند و سپس احساسات را تحریک می کنند و رفتارها را تولید می کنند.

7. دارو درمانی
داروهای ضداضطراب شامل انواع مختلفی از داروها است که برای درمان علائم اختلالات اضطرابی استفاده می شود. سه نوع داروی متداول که در مورد اضطراب تجویز می شوند، داروهای ضد افسردگی، داروهای ضد اضطراب و مسدود کننده های بتا هستند. داروهای ضد افسردگی و ضد اضطراب در درجه اول با تأثیر بر روی تعادل هورمون های عصبی کار می کنند. برای رفع علائم جسمی که ممکن است با حمله اضطرابی همراه باشند، از بتا بلاکرها و انواع دیگر داروها استفاده می شود. از آنتی هیستامین های نسل اول نیز برای کمک به تسکین علائم اضطراب استفاده می شود زیرا خاصیت آرام بخش دارد. در نظر داشته باشید که برای تجویز دارو حتما از یک متخصص کمک گرفته و خودسرانه دارو را مصرف نکنید.

 اضطراب در کودکان و نوجوانان
تشخیص اضطراب و درمان آن در کودکان و نوجوانان بسیار مهم است، چون شخصیت آنان طی این دوره شکل می‌گیرد. بسیاری از کودکان زمانی که در شرایط جدیدی قرار می‌گیرند، دچار اضطراب می‌شوند و واکنش‌های متعددی را از خود بروز می‌دهند (لکنت زبان، آویزان شدن به پدر و مادر، خجالتی شدن، جویدن ناخن، …)از جمله این واکنش ها هستند.

وظیفهٔ والدین در مواجهه با اضطراب کودکان چیست؟
بهتر است در این موقعیت والدین با کودک صبورانه و آرام برخورد کنند و به او اعتماد به نفس لازم را برای مواجهه با آن شرایط بدهند. تشویق والدین در ارتباط بر قرار کردن فرزندان با محیط خارج از خانه و افراد غیر فامیل بسیار مؤثر است. بسیاری از والدین از این احساس فرزندشان تا روزی که به مشکل برخورند (مثل اولین روز مدرسه) بی‌اطلاع هستند. یکی از شایع‌ترین دلایل دل درد و حالت تهوع که در کودکان دبستانی دیده می‌شود، ترس و اضطراب آن‌ها از مدرسه است. نگرانی پدر و مادر (از ورود تازهٔ کودک به مدرسه، وضعیت درسی او و …) باعث انتقال آن به فرزند می‌شود و اضطراب او را افزایش می‌دهد. از اختلالات اضطرابی شایع در کودکان می‌توان اضطراب اجتماعی، ترس از مدرسه، اضطراب امتحان و اضطراب جدایی را نام برد.

آیا ممکن است در دوران نوجوانی اختلالات اضطرابی جدیدی در کودکان پدید آید؟
باید به این موضوع اشاره کرد که دوران نوجوانی دوران تغییر و تحول و دوره ای بسیار حساس است و ممکن است باعث بروز مشکلات زیر شود:

1. اضطراب ناشی از پذیرفته نشدن از جانب همسالان
نوجوانان در این مرحله از زندگی خویش به شدت به همسالان خود گرایش دارند و به دنبال برقراری ارتباط و دوستی با آنان هستند. والدین باید نیاز طبیعی مورد توجه همسالان قرار گرفتن فرزندشان را درک کنند و برای دوستان او احترام قائل باشند. همچنین حفظ اعتبار و شخصیت نوجوان در مقابل همسالان بسیار مهم است. ترس از برقرار کردن روابط عاطفی و اجتماعی و سرزنش‌های والدین در انتخاب دوستان به دلیل متفاوت بودن فرهنگ و آداب و رسوم و ارزش‌های خانواده‌ها، باعث اضطراب در نوجوان می‌شود. برای جلوگیری از پنهان‌کاری، پدر و مادر باید در زمان مناسب و با منطق و ملایمت او را متوجه نتایج نامطلوب بعضی از معاشرت‌ها کنند.

2. تغییرات جسمی
نگرانی و اضطراب در این مورد می‌تواند ناشی از دیررسی یا زودرسی بلوغ، احساس خجالت، ناآگاهی یا ترس از شرایط جدید و ناتوانی در تطابق دادن رفتار خود با این شرایط باشد. برای جلوگیری از اضطراب، پدر و مادر یا مربیان باید به‌طور مناسب و شایسته، نوجوان را (قبل از پیدایش علایم ثانویهٔ بلوغ) در جریان مسائل مربوط به تغییرات جسمانی و آثار روانی آن بگذارند.

3. بروز رفتارهای پرخاشگرانه
مخالفت با افراد مختلف در خانه یا خارج از آن، از خصوصیات بعضی از نوجوانان است که ممکن است با پرخاشگری کلامی یا غیر از آن همراه باشد. عدم توانایی کنترل این رفتار پرخاشگرانه باعث اضطراب در بسیاری از نوجوانان می‌شود. برای جلوگیری از این حالت، تربیت مناسب والدین، مقاوم ساختن فرزند در برابر سختی‌ها از دوران کودکی و ایجاد امنیت روانی می‌تواند مؤثر واقع شود. امر و نهی‌های غیراصولی و محدودیتهای بی‌مورد در کسب استقلال و آزادی، باعث تحریک عصبانیت و خشم‌های کنترل نشده در نوجوانان می‌شود. والدین باید به نوجوان بیاموزند که به هنگام خشم، منطقی برخورد کند و بدون توهین و تحقیر دیگران عواطف خود را بیان کند. همچنین باید به او بفهمانند که نحوه برخورد دیگران با او تا حدی نتیجه رفتار خود او با دیگران است.

4. ترس از مستقل شدن
یکی از عمومی‌ترین نیازهای نوجوانان داشتن استقلال و آزادی است. کسب استقلال در بسیاری از نوجوانان باعث اضطراب می‌شود. از جمله مشکلاتی که طی دستیابی به استقلال در نوجوانان دیده می‌شود، تضاد و دوگانگی است؛ یعنی نوجوانان با این که می‌خواهند و می‌دانند که باید مستقل شوند، از استقلال می‌ترسند. ناآگاهی از وضعیت پس از استقلال، یکی از دلایل اصلی این امر است. برای جلوگیری از ابتلا به اضطراب و دوگانگی، والدین باید به نوجوان اعتماد به نفس و جرأٔت تجربه کردن دهند و برای او امنیت روانی فراهم کنند. دادن مسئولیت و فرصت به نوجوان و اجازهٔ اظهار نظر و تصمیم دربارهٔ امور مربوط به خود، بدون تنبیه و تحقیر او به خاطر اشتباهاتش، باعث می‌شود تا او از خطاهایش عبرت بگیرد، راه‌های مختلف زندگی را بیاموزد و برای مستقل شدن آماده شود.

برای درمان اضطراب راهکار های زیادی وجود دارد اما بهتر است این درمان به صورت حرفه ای زیر نظر متخصصین انجام شود تا نتایج مطلوب تری بدست آید. متخصصین کلینیک روانشناسی ذهن آرا و دکتر درمان اضطراب در این امر به شما کمک خواهند کرد.

طرحواره درمانی چیست؟طرحواره درمانی نوع جدیدی از درمان است که عناصری از درمان شناختی رفتاری (CBT)، روانکاوی، نظریه دلبستگی، و درمان هیجان مدار را ترکیب می کند. این یک رویکرد یکپارچه است که هدف آن درمان اختلالات شخصیت و سایر مشکلات مربوط به سلامت روان است که به گزینه‌های درمانی دیگر پاسخ نمی‌دهند. طرحواره درمانی می تواند به ویژه برای درمان اختلال شخصیت مرزی مفید باشد. در طرحواره درمانی، شما با یک درمانگر کار خواهید کرد تا طرحواره های خود را که گاهی اوقات طرحواره های ناسازگار اولیه نامیده می شوند، کشف و درک کنید. طرحواره ها الگوهای نا کار آمدی هستند که اگر نیازهای عاطفی افراد در کودکی برآورده نشود، در آنها ایجاد می شود. این طرحواره ها می توانند در طول زندگی شما را تحت تاثیر قرار دهند و در صورت عدم توجه به آنها، موجب آسیب های بیشتری شوند. طرحواره درمانی به شما آموزش می دهد که چگونه نیازهای عاطفی خود به روشی سالم که باعث آسیب نمی شود، براورده کنید.

طرحواره درمانگر خوب

طرحواره ها چطور شکل می گیرند؟
یکی از بزرگترین عوامل در ایجاد طرحواره ها برآورده نشدن نیازهای عاطفی اصلی در دوران کودکی است. این نیازهای اصلی عبارتند از:

احساس امنیت و دلبستگی ایمن به دیگران
احساس هویت و خودمختاری
آزادی بیان و درخواست آنچه از دیگران نیاز دارند
امنیت و محدودیت ها و مرزهای مناسب سن کودک
توانایی بازی کردن
علاوه بر این، چهار نوع تجربه منفی نیز می تواند به رشد طرحواره ها کمک کند. این 4 تجربه شامل:

نیازهای برآورده نشده: این می تواند زمانی اتفاق بیفتد که شما محبتی از مراقبین دریافت نکنید یا دیگر نیازهای عاطفی اصلی را برآورده نکنید.
آسیب دیدن یا قربانی شدن: مثلا وضعیتی که در آن آزار، ضربه یا ناراحتی شدیدی را تجربه کرده اید.
افراط یا تفریط در محدودیتها: والدین شما ممکن است بیش از حد محافظت کننده باشند یا بسیار سهل گیر باشند و معنی مرزبندی را به شما انتقال ندهند.
درونی سازی رفتارها و باورهای والدین: شما ممکن است با برخی از رفتارها و باورها همذات پنداری کنید و برخی دیگر را درونی کنید. بعضی از آنها ممکن است به طرحواره ها تبدیل شوند، و برخی دیگر به حالت هایی تبدیل می شوند که سبک های مقابله نامیده می شوند و در ادامه توضیح خواهیم داد.
تست مرتبط: تست طرحواره یانگ، طرحواره های خودتان را بشناسید
انواع طرحواره ها
طرحواره ها معمولاً در دوران کودکی ایجاد می شوند و اکثرا در برابر تغییر مقاوم هستند. اما اگر طرحواره ها مدیریت نشوند، می توانند الگوهای منفی ایجاد کنند که اغلب از طریق تعاملات ناسالم ادامه می یابند و مشکل ساز هستند. هنگامی که درگیر یک طرحواره هستید، می تواند به طور ناخودآگاه بر افکار و اعمال شما تأثیر بگذارد. بیشتر مردم  درگیر بیش از یک طرحواره هستند. کارشناسان 18 طرحواره مجزا را شناسایی کرده اند، اما همه آنها در یکی از پنج این دسته قرار می گیرند:

کناره گیری و قطع ارتباط: شامل طرحواره هایی است که ایجاد روابط سالم را دشوار می کند.
اختلال در استقلال و عملکرد: شامل طرحواره هایی است که ایجاد حس اعتماد به خود و عملکرد را در بزرگسالی دشوار می
اختلال در مرزبندی و محدودیتها: طرحواره هایی که بر خود کنترلی و توانایی احترام به مرزها و محدودیت ها تأثیر می گذارد.
ایثار افراطی: طرحواره هایی که فرد در آن نیازهای دیگران بیشتر از نیازهای خودش اولویت دارد.
مراقبت بیش از حد و بازداری، شامل طرح‌واره‌هایی است که فرد برای اجتناب از شکست یا اشتباه، به طور افراطی خود و احساساتش را کنترل و سرکوب می کند.
همچنین 18 طرحواره اصلی شامل: طرحواره محرومیت عاطفی، طرحواره بی اعتمادی، طرحواره وابستگی، طرحواره نقص یا شرم، طرحواره استحقاق، طرحواره خود رشد نیافته، طرحواره بیگانگی یا انزوای اجتماعی، طرحواره رها شدگی، طرحواره آسیب پذیری ، طرحواره شکست، طرحواره عدم کنترل خود، طرحواره تأیید، طرحواره تنبیه، طرحواره معیارهای سختگیرانه، طرحواره منفی نگری یا بدبینی، طرحواره ایثار، طرحواره انقیاد
 
با جستجوی طرحواره ها در جعبه ابزار ذهنی، اطلاعات بیشتری کسب کنید.

سبک های مقابله ای در طرحواره درمانی
در طرحواره درمانی، واکنش های شما به طرحواره ها به عنوان سبک های مقابله ای شناخته می شود. اینها می توانند شامل افکار، احساسات یا رفتار باشند. آنها به عنوان راهی برای اجتناب از احساسات دردناک و طاقت فرسا که در نتیجه یک طرحواره خاص تجربه می شوند، ایجاد می شوند. سبک های مقابله ای می توانند در دوران کودکی مفید باشند، زیرا وسیله ای برای بقا هستند. اما در بزرگسالی می توانند طرحواره ها را تقویت کنند. هیچ قانون خاصی در مورد اینکه کدام طرحواره ها به کدام سبک های مقابله ای منجر می شوند وجود ندارد. سبک مقابله شما ممکن است بر اساس خلق و خوی کلی شما یا حتی سبک های مقابله ای باشد که از والدین خود آموخته اید. آنها همچنین از فردی به فرد دیگر متفاوت هستند. دو نفر می‌توانند به طرحواره‌های مشابه و با همان سبک به روش‌های بسیار متفاوت پاسخ دهند. سبک مقابله ای شما می تواند در طول زمان تغییر کند، اگرچه طرحواره ها ثابت می مانند. سه سبک اصلی مقابله وجود دارد:

1. تسلیم شدن
این شامل پذیرش یک طرحواره و اجازه بروز کامل آن است و معمولاً منجر به رفتاری می شود که الگوی طرحواره را تقویت یا ادامه می دهد. برای مثال، اگر تسلیم طرحواره‌ای شوید که در نتیجه غفلت عاطفی شکل گرفته است، ممکن است خود را در رابطه‌ای با غفلت عاطفی بیابید.

2. اجتناب کردن
اجتناب کردن یعنی تلاش برای زندگی بدون طرحواره. ممکن است از فعالیت‌ها یا موقعیت‌هایی که احتمالاً می‌توانند باعث ایجاد یا تقویت طرحواره شوند یا در شما احساس آسیب‌پذیری ایجاد کنند، اجتناب کنید. اجتناب از طرحواره شما ممکن است شما را مستعد مصرف مواد، رفتار پرخطر یا اجباری و سایر رفتارهایی کند که باعث حواس پرتی می شوند.

3. جبران افراطی
در این سبک، تلاش برای مبارزه با یک طرح واره از طریق مخالفت کامل با آن است. این ممکن است پاسخی سالم به یک طرح واره به نظر برسد، اما جبران بیش از حد معمولاً افراطی و ناسالم است و اغلب منجر به اعمال یا رفتارهایی می شود که به نوعی تهاجمی به نظر می رسند که می تواند بر روابط شما با دیگران تأثیر بگذارد.

هدف طرحواره درمانی
در طرحواره درمانی، شما با درمانگر خود در موارد زیر کار خواهید کرد:

طرحواره های خودتان را شناسایی کنید و درمان کنید
سبک‌های مقابله‌ای را که مانع بروز نیازهای عاطفی می‌شوند، شناسایی کرده و به آنها رسیدگی کنید
تغییر الگوهای احساسات و رفتارهای ناشی از طرحواره ها
بیاموزید که چگونه نیازهای عاطفی اصلی خود را به روش های سالم و سازگار برآورده کنید
یاد بگیرید چگونه به روشی سالم با ناامیدی و ناراحتی زمانی که نیازهای شما برآورده نشده کنار بیایید
در نهایت، همه اینها به شما کمک می کند تا حالتی قوی و سالم برای خود ایجاد کنید. یک بزرگسال سالم و رشد کرده می‌ تواند به بهبود و تنظیم طرحواره ها کمک کند و تحت تأثیر تأثیر آنها قرار نگیرد.

تکنیک های طرحواره درمانی
طرحواره درمانگران ممکن است از چندین تکنیک در طول درمان استفاده کنند. برخی از تکنیک ها ممکن است برای برخی افراد و طرحواره ها، بهتر از دیگران کار کنند. اگر تکنیک خاصی برای شما کارساز نیست، حتماً به درمانگر خود اطلاع دهید. به خاطر داشته باشید که رابطه شما با درمانگرتان بخش مهمی از طرحواره درمانی است. به طور کلی 4 تکنیک داریم:

1. تکنیک های هیجانی
تکنیک های هیجانی شامل استفاده از احساسات برای مقابله با طرحواره ها است. آنها به شما کمک می کنند تا احساسات را به طور کامل تجربه کنید و آنها را در فضای امن درمان بیان کنید. تکنیک های رایج احساسی شامل تصویرسازی هدایت شده و ایفای نقش است.

2. تکنیک های بین فردی
تکنیک های بین فردی به شما کمک می کند تا روابط خود را بررسی کنید تا روش هایی را که طرحواره ها بر آن ها تأثیر می گذارد، شناسایی کنید. دیدن نحوه تاثیر طرحواره ها و پاسخ ها در درمان می تواند به شما در کشف الگوهای مشابه در زندگی کمک کند. این ممکن است آوردن یک شریک یا دوست نزدیک به یک جلسه درمانی باشد.

3. تکنیک های شناختی
تکنیک های شناختی شامل شناسایی و به چالش کشیدن الگوهای فکری مضر است که از طرحواره ها ناشی می شود. شما با درمانگر خود کار خواهید کرد تا تجربیات زندگی را برای یافتن شواهدی که طرحواره را روی آن تاثیر گذارند، بررسی کنید.

4. تکنیک های رفتاری
تکنیک های رفتاری به شما کمک می کند تا با تغییر الگوهای رفتاری ناشی از سبک مقابله ای خود، انتخاب های مثبت و سالمی داشته باشید. برای تغییر الگوهای رفتاری، ممکن است بر روی مهارت های ارتباطی از طریق ایفای نقش کار کنید یا از طریق یک مشکل و راه حل با درمانگر خود صحبت کنید.

چطور طرحواره ها را شناسایی کنیم؟
در تست طرحواره یانگ، که خود بنیانگذار طرحواره درمانی، آن را ساخته است، با پاسخ به سوالات طرحواره هایی که ممکن است در زندگی شما اثر گذار باشند مشخص می شود. در این تست هر 18 طرحواره بررسی می شود.

تست تشخیص بیش فعالی کودکان چیست؟ این اختلال چگونه به صورت دقیق و قطعی قابل تشخیص است؟ اختلال بیش فعالی و اختلال نقص توجه (بیش فعالی) یا (Attention Deficit Hyperactivity Disorder – ADHD) یکی از شایع‌ترین اختلالات روانی در کودکان است که ممکن است تا سنین بزرگسالی ادامه پیدا کند. تشخیص این بیماری اغلب می‌تواند چالش‌برانگیز باشد زیرا نشانه‌های آن می‌تواند شبیه به رفتارهای طبیعی کودکان باشد. اختلال نقص توجه و بیش فعالی (ADHD) یک وضعیت عصبی رشدی رایج است که می تواند بر نحوه تفکر، پردازش احساسات و پاسخ به محیط شما تأثیر بگذارد. اگرچه ADHD معمولاً در کودکان و نوجوانان تشخیص داده می شود، اما در بزرگسالان نیز قابل تشخیص است.

مرکز درمان بیش فعالی

نحوه تشخیص بیش فعالی
هیچ تست دقیقی برای تشخیص ADHD وجود ندارد. در عوض، پزشکان به چندین روش می توانند بیش فعالی در کودکان و بزرگسالان را شناسایی کنند، از جمله:

صحبت کردن با والدین یا مصاحبه بالینی، اقوام، یا نزدیک ترین دوستان برای تحلیل شخصیت
پرسشنامه ها یا مقیاس های رتبه بندی که علائم ADHD را اندازه گیری می کنند.
تست های روانشناسی تشخیص بیش فعالی
در مورد کودکان، پزشک با والدین در مورد علائم ADHD که دیده اند صحبت خواهد کرد. پزشک می خواهد بداند که این رفتارها از چه سنی شروع شده و کودک کجا و چه زمانی علائم را نشان می دهد . در مورد بزرگسالان، پزشک ممکن است بخواهد با همسر یا سایر اعضای خانواده صحبت کند. آنها می خواهند بفهمند که آیا بیمار در دوران کودکی علائمی داشته است یا خیر. دانستن اینکه آیا یک بزرگسال در کودکی دارای رفتار ADHD بوده است برای تشخیص مهم است.

آزمایش هایی برای تشخیص بیش فعالی کودکان
شنوایی و بینایی
آزمایش خون برای سطوح سرب
آزمایش خون برای بیماری هایی مانند بیماری تیروئید
آزمایشی برای اندازه گیری فعالیت الکتریکی در مغز
سی تی اسکن یا ام آر آی برای بررسی ناهنجاری های مغزی
تست بیش فعالی کودکان؛ شدت اختلال بیش فعالی چگونه تعیین می شود؟
همراه با این دستورالعمل های APA، پزشکان ممکن است از مقیاس های رتبه بندی برای کمک به ارزیابی و ردیابی علائم ADHD استفاده کنند. چند نمونه عبارتند از:

مقیاس ارزیابی واندربیلت: این ابزار ارزیابی 55 سوالی علائم ADHD را بررسی می کند. همچنین به دنبال شرایط دیگری مانند اختلال سلوک، اختلال مخالفت-نافرمانی، اضطراب و افسردگی است.

نمایه توجه کودک (CAP): این مقیاس به طور کلی توسط معلمان کامل می شود و علائم رایج ADHD را دنبال می کند.

سیستم ارزیابی رفتار برای کودکان (BASC): این تست به دنبال مواردی مانند بیش فعالی، پرخاشگری و مشکلات رفتاری است. همچنین به دنبال اضطراب، افسردگی، توجه و مشکلات یادگیری و فقدان برخی از مهارت های ضروری است.

چک لیست رفتار کودک/فرم گزارش معلم (CBCL): از جمله موارد دیگر، این مقیاس به شکایات فیزیکی، رفتار پرخاشگرانه یا بزهکارانه و کناره گیری می پردازد.

مقیاس رتبه بندی کانرز: این پرسشنامه ای است که در مورد مواردی مانند رفتار، کار یا تکالیف مدرسه و زندگی اجتماعی می پرسد. آنها می توانند نشان دهند که چگونه این علائم بر چیزهایی مانند نمرات، شغل، زندگی خانگی و روابط تأثیر می گذارد.

تست IVA-2: تست IVA، آزمون بررسی توجه و تمرکز است که به اختصار IVA -2 CPT گفته می شود. IVA-2 CPT مخفف Integrated Visual and Auditory Continues Performance Test به معنای آزمون بررسی یکپارچه ی عملکرد دیداری – شنیداری می باشد. این تست، یک آزمون تخصصی جهت بررسی توجه و تمرکز و تشخیص دقیق اختلال نقص توجه-بیش فعالی(ADHD) در کودکان و بزرگسالان می باشد.

تست IVA، یک آزمون عصب شناختی (نوروسایکولوژی) جهت ارزیابی توجه در هر دو حیطه توجه دیداری و توجه شنیداری و همچنین بررسی عملکرد کنترل تکانش می باشد. اولین بار توسط جان استندفورد ( روانشناس) و آن ترنر (پزشک) ساخته شد و برای ایجاد تمایز بین افراد مبتلا به ADHD از افراد مبتلا به اختلال سلوک و افراد بدون مشکل سلامت جسمی طراحی شده بود.

تست امواج مغزی: سیستم کمک ارزیابی مبتنی بر EEG عصبی روانپزشکی (NEBA) اسکنی است که امواج مغزی را اندازه گیری می کند. نسبت امواج مغزی خاص در کودکان و نوجوانان مبتلا به ADHD بیشتر است. این اسکن برای استفاده در کودکان 6 تا 17 ساله تایید شده است، اما قرار است به عنوان بخشی از یک معاینه کامل پزشکی و روانشناسی استفاده شود.

علائم بیش فعالی
علائم ADHD می‌تواند در سه دسته کلی قرار بگیرد: بی توجهی (Inattention), بیش فعالی (Hyperactivity) و کنش زدایی (Impulsivity).

بی توجهی
کودکان ADHD ممکن است دچار مشکلاتی در تمرکز بر روی کارها باشند، خیلی سریع حواسشان پرت می شود، کارها را نیمه تمام رها می کنند، به نکات جزئی توجهی ندارند، برنامه ریزی می کنند اما نمی توانند به آن پایبند باشند، حافظه کوتاه مدت و در برخی افراد بلند مدت آنها خوب کار نمی کنند و سریع فراموش می کنند و از انجام برخی کار ها زود خسته می شوند. یک فرد باید حداقل 6 علامت از این 9 علامت را داشته باشد و علائم کمی از نوع بیش فعالی- تکانشی داشته باشد:

به جزئیات توجه نمی کند یا اشتباهات و بی دقتی زیادی انجام می دهد
نمی تواند در یک کار بماند یا در یک حوزه فعالیت کند
شنونده خوبی نیست
دستورالعمل ها را دنبال نمی کند یا تکالیف مدرسه یا کارهای خانه را نیمه کاره رها می کند
مشکل در سازماندهی کارها یا فعالیت ها دارد
از انجام کارهایی که نیاز به تلاش یا تمرکز دارند اجتناب می کند یا علاقه ای به انجام انها ندارد
خیلی از وسایل و ملزومات خود را از گم می کند
به راحتی حواسش پرت می شود
بسیار فراموشکار است
بیش فعالی یا بیش فعال- تکانشی
این نوع افراد ممکن است نتوانند یکجا بایستند و یا فعالیت ثابت داشته باشند، علاقه به انجام حرکات بدن زیادی دارند، مدام در حال حرف زدن یا فعالیت هستند، قدرت ارتباط گیری و اجتماعی بالایی دارند، به طور مداوم حرکت کنند و در حین صحبت دیگران حرف بزنند. میزان فعالیت این کودکان یا بزرگسالان ممکن است از کم تا پر شدت متغییر است. یک فرد باید حداقل 6 علامت از این 9 علامت را داشته باشد و علائم کمی از نوع بی توجهی داشته باشد:

دست یا پای حود را زیاد تکان می دهد
زیاد از جایش بلند می شود یا در مدام در حال چرخیدن است
در هر زمانی می دود یا بالا و پایین می پرد
در زمان بازی کردن از با بی سر و صدا مشکل دارد
همیشه در حال حرکت یا انجام یک فعالیت می باشد
بیش از حد صحبت می کند و پر حرفی دارد
قبل از اینکه سوال کامل شود، پاسخ آن را می دهد
عدم کنترل خود برای انتظار کشیدن با در صف ایستادن دارد
حرف دیگران را قطع می کند یا وسط حرف بقیه می پرد
 کنش زدایی
کودکان با ADHD ممکن است توانایی منتظر ماندن و انتظار چیزی را کشیدن نداشته باشند و عکس‌العمل‌های فوری داشته باشند بدون اینکه به عواقب آن فکر کنند. در واقع عدم توانایی برای صبر و داشتن استمرار یکی از ایرادات این گونه از کودکان است و فعالیت های خود را بدون فکر و با عجله انجام می دهند.

علائم بیش فعالی در مقاطع تحصیلی
در پیش دبستانی
پیش دبستانی هنوز برای تشخیص ADHD در اکثر موارد کمی زود است، مگر اینکه ADHD شدید باشد.

کارنیک می گوید: «به طور کلی، کودکان مشکوک به ADHD در این سن، بسیار تکانشی و بیش فعال هستند. “خیلی بیشتر از چیزی که در 3 سالگی انتظار دارید، و این فقط یک مشکل نابالغی نیست.”

ولی، پزشکان معمولاً ADHD را در کودکان تا حداقل 5 سالگی تشخیص نمی دهند.

در مدرسه ابتدایی
دبستان زمانی است که بیشتر تشخیص های adhd اتفاق می افتد.

کارنیک توضیح می دهد: «تشخیص ADHD در یک محیط ساختار یافته آسان تر است. بنابراین، معلمان به احتمال بیشتری متوجه کودکی می شوند که دائماً خیال پردازی می کند، در کلاس فوق العاده پرحرف است یا به راحتی در طول فعالیت هایی مانند گوش کردن به درس حواسشان منحرف می شود.

در طول کنفرانس‌های والدین و معلمان، ممکن است بشنوید که فرزند شما اغلب تکان‌دهنده، خواستار یا قادر به تکمیل پروژه‌ها نبوده است. درمان بیش فعالی در کودکان در این سنین باید ایجاد شود.

با این حال، Myszak می گوید، فرزند شما نباید فقط در مدرسه مشکل داشته باشد. شما باید همین علائم را در خانه یا در فعالیت های فوق برنامه نیز مشاهده کنید.

او می‌گوید: «اگر تنها یک مکان مشکل‌ساز باشد، ممکن است به جای ADHD، مشکل آن محیط خاص باشد.

در مقطع راهنمایی و دبیرستان
Myszak می‌گوید: «گاهی اوقات بچه‌ها [با ADHD] تا مدت‌ها بعد شناسایی نمی‌شوند. در این موارد، شواهدی وجود دارد که نشان می‌دهد کودک در توجه مشکل داشته است، اما یا می‌توانستند این مشکلات را در زمانی که مطالب آسان‌تر بود جبران کنند، یا به دلیل عوامل فرهنگی، علائم آنها تشخیص داده نمی‌شود.»

با این حال، بعداً در مدرسه، ADHD می تواند تأثیر بیشتری بر تحصیل داشته باشد. کودکان مبتلا به ADHD تشخیص داده نشده و درمان نشده می توانند در مدرسه عملکرد ضعیفی داشته باشند یا در رفتارهای پر پیامد مانند مصرف مواد درگیر شوند.

رفتار های تکانه ای کودکان
رفتارهای تکانه ای یا معمولاً با نام دیگر اختلال های حرکتی مختلف، مجموعه ای از اختلالات رفتاری هستند که در کودکان مشاهده می شوند. این اختلالات شامل اختلال بیش فعالی/کم توجهی (ADHD)، اختلال های حرکتی خاص مانند اختلال کارکرد اجرایی (EF) و اختلال کنترل حرکتی (DCD) می شوند. این رفتارها ممکن است شامل عدم توانایی در انجام وظایف روزمره، عدم توانایی در کنترل حرکات پیچیده، اختلال در کنترل خشم و تعامل اجتماعی مناسب با دیگران، و مشکلات در یادگیری باشند.

اختلال کارکرد اجرایی (EF)
یکی از اختلالات حرکتی است که در نوجوانان و جوانان مشاهده می شود. افراد دارای مشکل در کارکردهای شناختی مانند برنامه ریزی، تصمیم گیری، حافظه کاری، کنترل عواطف و رفتار و یادگیری هستند. این اختلال ممکن است با اختلال بیش فعالی/کم توجهی (ADHD) همراه باشد و مشکلاتی همچون عدم توانایی در مدیریت وظایف روزمره، مشکلات در تعامل اجتماعی، و مشکلات در یادگیری را ایجاد کند.

اختلال کنترل حرکتی (DCD)
این اختلال حرکتی است در اشخاص در تمامی سنین مشاهده می شود. در این اختلال، کودکان دارای مشکل در کنترل حرکات پیچیده مانند پریدن، دویدن، و تعامل اجتماعی هستند. این اختلال شامل مشکلاتی همچون عدم توانایی در اجرای حرکات پیچیده، مشکلات در تنظیم حرکتی، و مشکلات در تعامل اجتماعی است.علاوه بر این، رفتارهای تکانه ای می‌توانند عوارض جانبی در دوران بزرگسالی نیز داشته باشند. به عنوان مثال، افرادی که در کودکی مبتلا به اختلال بیش فعالی/کم توجهی بوده‌اند، در بزرگسالی نیز ممکن است دچار مشکلاتی همچون اضطراب، افسردگی، و مشکلات در تعامل اجتماعی باشند.

درمان رفتارهای تکانه ای بستگی به نوع اختلال دارد. برای درمان اختلال بیان شده معمولاً از داروهایی که برای افزایش سطح دوپامین در مغز استفاده می شوند. همچنین، روش‌های درمانی رفتاری مانند مشاوره روانشناسی، آموزش مهارت‌های اجتماعی و آموزش مهارت‌های مدیریت زمان و وظایف نیز می‌تواند مفید باشد.

تست تشخیص بیش فعالی چگونه است؟
تست بیش فعالی اغلب شامل یک مجموعه از ارزیابی‌های روانشناختی ذهنی و فیزیکی است که توسط یک روان‌پزشک یا روان‌شناس انجام می‌شود. این تست‌ها می‌توانند شامل مصاحبه با والدین کودک، خواهر یا برادر و گاهی اوقات خود کودک باشد.

رایج‌ترین روش تشخیص ADHD چک‌لیست تشخیصی DSM-5 است. این چک‌لیست شامل 18 علامت از بی توجهی و بیش فعالی است که در آن برای تشخیص ADHD، باید 6 علامت یا بیشتر در کودکان تا 16 سال و حداقل 5 علامت در بزرگسالان وجود داشته باشد.

تست بیش فعالی در زمینه حرکتی به دو صورت اجرا می‌شود: تست سه‌حرکتی و تست دوحرکتی. تست سه‌حرکتی شامل‌ سه وظیفه است که در آن کودک باید به ترتیب روی دکمه‌هایی با رنگ‌های مختلف کلیک کند. در تست دوحرکتی، کودک باید به ترتیب روی دکمه‌هایی با اشکال مختلف کلیک کند.

در تست بیش فعالی، امواج مغزی شرکت‌کننده با استفاده از الکترودهای موجود بر روی سر و بدن شخص، ضبط می‌شود. سپس این امواج با استفاده از نرم‌افزارهای تحلیلی، تجزیه و بررسی می‌شوند. نتایج این تجزیه و تحلیل، اطلاعاتی درباره عملکرد مغزی شرکت‌کننده در هنگام انجام وظایف ارائه می‌دهد.

تست بیش فعالی برای تشخیص اختلالاتی مانند اختلال کمبود توجه/بیش فعالی (ADHD)، اختلالات اضطرابی، اختلالات خواب و اختلالات رفتاری استفاده می‌شود. در افرادی که در این اختلالات رنج می‌برند، عملکرد مغزی آنها در هنگام انجام وظایف تست بیش فعالی، با الگوهای خاصی که در جمعیت عادی وجود ندارند، متفاوت است.

نمونه سوالات تست بیش فعالی کودکان
در انجام تست های adhd معمولا باید بهترین احساس و رفتار در مدت زمان 6 ماه گذشته بیان شود و فعالیت های گدشته خود را نباید در این آزمون ها ترکیب کنید. برخی از سوالاتی که در تست بیش فعالی از شما پرسیده می شود و باید بر اساس مقدار یعنی خوب ، معمولی و بد پاسخ بدهید.

هر چند وقت یکبار پس از انجام کاری چالش برانگیز، در جمع بندی جزئیات نهایی یک پروژه با مشکل مواجه می شوید؟
زمانی که باید کاری را انجام دهید که نیاز به سازماندهی دارد، چقدر در نظم دادن به آنها مشکل دارید؟
چند بار پیش آمده در به خاطر سپردن قرارها یا تعهدات مشکل داشته باشید؟
وقتی کاری دارید که نیاز به تفکر زیادی دارد، چقدر از شروع کار اجتناب می کنید یا آن را به تاخیر می اندازید؟
زمانی که مجبور هستید برای مدت طولانی بنشینید، چقدر با دست یا پاهایتان بازی می کنید و آنها را تکان می دهید؟
هر چند وقت یک بار احساس می کنید که بیش از حد فعال و مجبور به انجام کارها هستید، مثلا یک موتور رانندگی می کنید؟
زمانی که باید روی یک پروژه خسته کننده یا دشوار کار کنید، چند درصد ممکن است اشتباه کنید؟
زمانی که در حال انجام کارهای کسل کننده یا تکراری هستید چقدر در حفظ توجه خود مشکل دارید؟
هر چند وقت یکبار در تمرکز بر آنچه مردم به شما می گویند، مشکل دارید، حتی زمانی که مستقیماً با شما صحبت می کنند؟
چه مقدار مسیر خانه یا محل کار خود را اشتباه می روید یا در پیدا کردن وسایل شخصی که در یک جای خانه گذاشته اید، مشکل دارید؟
چقدر با فعالیت یا سر و صدای اطرافتان حواس تان پرت می شود؟
چه مقدار در جلسات یا موقعیت های دیگری که باید منتظر بنشینید، آن موقعیت را ترک می کنید و منتظر نمی مانید؟
هر چند وقت یک بار احساس بی قراری و بی حوصلگی می کنید
1چقدر زمانی که وقت آزاد دارید برای ریلکس کردن و استراحت کردن مشکل دارید؟
وقتی در موقعیت های اجتماعی قرار می گیرید، متوجه می شوید که بیش از حد صحبت می کنید؟
وقتی در حال مکالمه هستید، متوجه می شوید که جملات افرادی را که با آنها صحبت می کنید قطع می کنید و به صحبت خودتان ادامه می دهید؟
تست بیش فعالی برای چه کسانی است؟
دکتر دیلیپ کارنیک، متخصص مغز و اعصاب کودکان که در ADHD و اوتیسم تخصص دارد، توضیح می دهد: “می توانید از تست تشخیص ADHD استفاده نمایید .” برخی از نشانه‌ها می‌توانند شبیه سایر اختلالات نیز باشند.»

به همین دلیل است که تشخیص ADHD اغلب شامل ارزیابی توسط پزشکان اطفال و روانشناسان در یک دوره زمانی مشخص، و همچنین چک لیست والدین، ارزیابی در دفتر و مصاحبه با معلم است.

بیش فعالی و نقص توجه هر چه زودتر تشخیص داده شود، بهتر است البنه اگر این کار توسط دکتر بیش فعالی انجام شود نتیجه مناسب تری خواهد داشت. به همین دلیل، کارنیک «همیشه والدین را تشویق می‌کند که به غرایز خود اعتماد کنند».

او ادامه می‌دهد: «بسیاری از والدین اغلب این احساس را دارند که فرزندشان مشکل دارد، چیزی درست نیست، و اگر اینطور است، باید سؤال بپرسند.»

تست ADHD کوتاه است و هر کسی در هر سن وسالی می تواند از این تست ها استفاده نماید و ممکن است ارزیابی ADHD برای هر شخص متفاوت باشد . تست تشخیص بی فعالی می تواند به شما کمک کند تا بفهمید که آیا ممکن است برای علائمی که تجربه کرده اید به حمایت یک متخصص روانشناس یا دکتر بیش فعالی نیاز داشته باشید یا خیر.

آزمون بیش فعالی دقیق است؟
تست تشخیص بیش فعالی قطعی نداریم. تست ها تضمین نمی کند که ممکن است شما مبتلا به ADHD تشخیص داده شوید. با این حال، می توانید از این تست ها به عنوان یک ابزار خود غربالگری برای ردیابی علائم خود استفاده کنید. روش دقیق تشخیص بیش فعالی و نقص توجه ترکیبی از مصاحبه و مشاهده و همچنین تست های روانشناسی و عصب شناختی می باشد.

چه چیزی باعث می شود یک کودک به ADHD مبتلا شود؟
از نظر علمی، ما مطمئن نیستیم که آیا کودکی با ADHD متولد می شود یا خیر. تا اینجا ما فقط می دانیم که ژنتیک به لطف مطالعات روی دوقلوها و خانواده ها نقش مهمی را ایفا می کند.

تقریباً از هر 4 کودک مبتلا به بیش فعالی، 3 نفر یکی از بستگان مبتلا به این اختلال دارند. در واقع، برخی از مطالعات این وراثت پذیری را 70 تا 80 درصد نشان داده اند.

به عبارت دیگر: ممکن است نوزادی به دنیا بیاید که مستعد ابتلا به ADHD باشد، اما این بدان معنا نیست که آنها به ADHD مبتلا خواهند شد.

یادداشتی در مورد استعدادهای ژنتیکی دز ADHD
ژن‌های شما در بروز برخی بیماری‌های جسمی یا روحی نقش دارند، اما آنها تنها بخشی از پازل هستند. هر گونه استعداد ژنتیکی که در خانواده شما وجود دارد می تواند غیرفعال بماند یا بر اثر تعامل با محیط فعال شوند.

سایر عوامل خطر در دوران کودکی برای ADHD چیست؟
ADHD همچنین در کودکان و نوجوانانی که سابقه خانوادگی این اختلال را ندارند، نیز تشخیص داده شده است، که این موضوع نشان می دهد بیش فعالی بیش از یک علت دارد.

برخی از علل دیگر عبارتند از، علت بیش فعالی کودکان
قرار گرفتن در معرض سموم محیطی
تحقیقات نشان می دهد که قرار گرفتن در معرض سموم خاص، چه در رحم یا در سنین پایین، ممکن است منجر به ADHD شود. یکی از این سموم می‌تواند سرب باشد که در مکان‌های مختلف از جمله در رنگ خانه‌هایی که قبل از سال ۱۹۷۸ ساخته شده‌اند و در بنزین یافت می‌شود. به نظر می رسد این فلز سنگین با بی توجهی، بیش فعالی و تکانشگری مرتبط است.

سم دیگری که می تواند با ADHD مرتبط باشد آفت کشی به نام ارگانوفسفره است. که معمولاً روی چمن ها و محصولات کشاورزی اسپری می شود.

تحقیقات نشان داده است که این سموم بر رشد عصبی کودکان تأثیر می گذارد، بنابراین برخی از دانشمندان فکر می کنند که می تواند با ADHD نیز مرتبط باشد.

سلامتی در دوران بارداری
چندین مطالعه نشان داده اند که اگر جنین در معرض تنباکو و یا الکل قرار گیرد، می تواند خطر ابتلای کودک به ADHD را افزایش دهد. به عنوان مثال، یک مطالعه در سال 2018 نشان داد که اگر والدین متولد شده آنها سیگاری شدید باشند، کودکان در معرض خطر بیشتری برای ابتلا به ADHD قرار دارند.

مطالعه دیگری در سال 2018 ارتباطی را نشان داد که زنان بارداری که حداقل چهار نوشیدنی الکلی را در یک جلسه در دوران بارداری می‌نوشیدند، احتمال بیشتری داشت که فرزند مبتلا به ADHD داشته باشند.

همچنین تغذیه نامناسب و عفونت در دوران بارداری می تواند خطر ابتلای کودک به ADHD را نیز افزایش دهد.

Myszak می گوید: “عوامل خطر شناخته شده برای ADHD شامل رژیم غذایی مادر در دوران بارداری است.” این شامل داروهای خاصی مانند داروهای ضد افسردگی، ضد فشار خون و کافئین نیز می شود.

به نظر می رسد زود به دنیا آمدن یا وزن کم هنگام تولد نیز از عوامل خطر باشد.

آسیب تروماتیک مغز
برخی از تشخیص های ADHD به نظر می رسد نتیجه آسیب مغزی باشد، مانند موارد زیر:

آسیب مغزی در اوایل زندگی
ضربه
رشد غیر طبیعی مغز
بیماری
برخی از مطالعات همچنین نشان داده اند که مننژیت یا آنسفالیت نیز ممکن است منجر به ADHD در کودکان شود.
پیشگیری از ADHD در کودک شما
برای جلوگیری از ADHD کار زیادی نمی توانید انجام دهید – حداقل هنوز.

Myszak می‌گوید بهترین کاری که می‌توانید انجام دهید این است که سلامتی خود را مدیریت کنید و از محیطی که در دوران بارداری در معرض آن هستید مراقبت کنید، تا جایی که امکان پذیر است.

Myszak والدین را تشویق می کند که “مراقبت های بهداشتی دوران بارداری را دریافت کنند و از قرار گرفتن در معرض مواد مخدر، الکل، تنباکو خودداری کنند.”

منابعی برای کمک به ADHD دوران کودکی
هرچه بیشتر در مورد تشخیص کودک خود بدانید و درک کنید، بهتر می توانید به او کمک کنید تا با آن مقابله کند.

به همین دلیل است که Myszak به والدین توصیه می کند کتاب هایی در مورد ADHD مطالعه کنند، مانند:

«هوشمند اما پراکنده» نوشته پگ داوسون و ریچارد گوار

«12 اصل برای تربیت کودک مبتلا به ADHD» نوشته راسل بارکلی

روانشناس خوب

دکتر روانشناس

روانشناس آنلاین

روانشناس کودک در تهران